D&D in het Nederlands (deel 1): namen

Als ik DM maak ik graag gebruik van gepubliceerde avonturen of modules. Er zijn veel DM’s die graag zelf hun eigen werelden en avonturen bouwen, maar dat kost veel tijd. Bovendien, hoeveel beter is mijn eigen materiaal nu eigenlijk? Wizards of the Coast betaalt professionals om dit fulltime te doen. Wat voeg ik daar aan toe? 

Vandaar dat ik een campaign of avontuur graag begin met een boek als Waterdeep: Dragon Heist of Mines of Phandelver, om het vervolgens aan te passen aan mijn eigen voorkeuren en die van mijn spelers. WOTC’s publicaties lossen veel typische DM problemen op: ze bevatten een breed arsenaal aan NPCs, er zijn omschrijvingen van interessante locaties (inclusief kaarten!), er is een plot en allerlei side quests, etc. etc. Zelfs als je besluit het hoofdverhaal van een gepubliceerd verhaal niet te volgen, dan nog is het vaak een schatkist vol ideeën en inspiratiemateriaal, om vervolgens je eigen verhaal en toon er aan toe te voegen. 

Er is alleen een groot nadeel in de publicaties van WOTC: de namen van de NPCs. Ik vind ze verschrikkelijk. Om twee redenen. 

1: Ze zijn in het Engels. Daar kan WOTC natuurlijk niets aan doen, maar ik vind dat een teveel aan Engelse woorden je uit het verhaal trekken. We praten aan tafel al zoveel Engels met termen als strength check, saving throw en attack of opportunity. Als dan ook nog eens alle monsters en NPCs Engelse namen hebben, dan doorbreekt dat toch wel de immersie. Je wil even opgaan in een andere wereld en er niet telkens aan herinnerd worden dat je een spel speelt gemaakt in de VS in de echte wereld.  

2: De namen zelf zijn ergerlijk. Neem nu de namen van enkele NPCs in Waterdeep: Dragon Heist. Barnibus Blastwind, Davil Starsong, Skeemo Weirdbottle, Jalester Silvermane, Laeral Silverhand, Melannor Fellbranch, Torvin Twinbeard. Ik vind de achternamen in het Engels al lelijk, laat staan dat je ze vertaalt naar Davil Sterlied, Skeemo Rarefles (nu, die is misschien best leuk) en Torvin Twee(ling)baard. Ze klinken te bedacht, onnatuurlijk en daardoor doorbreken ze, mijns inziens, de suspension of disbelief (zie punt 1).    

Daarnaast vergeten spelers fantasynamen nogal snel, omdat ze qua klank en schrijfwijze buiten onze beleveniswereld staan. Dan krijg je aan tafel dus conversaties als deze:

Speler 1: Zullen we nog wat producten inslaan bij die Amargo-dinges, hoe weet ‘ie ook alweer?

DM: Amargondas

Speler 1: Ja die ja… 

Speler 2: Wacht, die was toch dood?

Speler 1: Nee, dat was die eeh…Markskramer nog wat

DM: Markandi

Spelers 1 en 2: Oh ja. Kom we gaan naar Amarki

DM: Amargondas…

Hoe dit op te lossen? Voor Waterdeep: Dragon Heist koos ik ervoor om die namen te behouden die in het fantasy Nederlands goed klinken. Xanathar, Manshoon, Yalah Gralhun, Ammalia Cassalanter: allemaal heel bruikbaar. De problematische achternamen als ‘Blastwind’ pakte ik anders aan. Geen letterlijke vertalingen, wat die klinken stom. Maar ook niet te anders dan in het origineel, want dan raak je als DM zelf in de war als je het Engelstalige boek leest. 

De oplossing bleek de Familienamen Databank van het Meertens Instituut. In deze databank zijn alle familienamen opgenomen die in Nederland voorkomen. Ik zet de zoekoptie op ‘naam bevat’ en tik de eerste lettergreep van de achternaam die ik wil vertalen. Daarna selecteer ik de naam die ik het mooist vind klinken: Starsong werd Starcic, Blastwind werd Blasberg en Fellbrach werd Fellerhof. Hiermee bereik je dat de namen in ieder geval natuurlijk klinken voor het Nederlandse oor. Daarnaast bevat de databank genoeg namen die fantasierijker klinken dan ‘De Vries' of ‘Hoekstra’. 

Ben je op zoek naar herkenbare maar mooie voornamen? Het Meertens Instituut heeft ook een databank met voornamen. 

Nog een laatste tip om je NPCs mooie, maar goed te onthouden namen te geven (die meer zijn dan een willekeurige lettercombinatie):

Ik maak graag gebruik van bepaalde namenlijsten op Wikipedia. Ik wilde tijdens een campaign het rijk Cormyr een Duitste sfeer geven en dus bestond de hofhouding van het koninklijs huis in Cormyr uit Duitse burgemeesters. De namen van NPCs in een kunstplaatsje in Velen waren gebaseerd op (oud-)renners van de Baskische wielerploeg Euskatel. Beslis van tevoren wat voor sfeer je in een locatie wil neerzetten en kies vervolgens wat voor soort namen daar bij kunnen horen. Zoek dan een lijst waar dat type naam veel in voorkomt. En dan kies je uit die lijst de mooiste.